شهرداری طرح‌های اجرایی مختلفی در سطح شهر پیاده می‌کند که طبعا نخستین نیاز آن ملک و زمین است. اما بعضی مواقع املاک در اختیارش، پاسخگوی اجرای تمامی طرح نیست. در این موارد شهرداری به تملک املاک شهروندان روی می‌آورد. قانونگذار هم برای جلوگیری از سوء استفاده خودسرانه شهرداری نسبت به تملک املاک خصوصی، بدون پرداخت حقوق مالکین راه شکایت را باز گذاشته است. در این صورت مالکین می‌توانند در مراجع صالح اقامه دعوا نمایند. در ادامه به بررسی تصرف زمین توسط شهرداری و مطالب مرتبط با آن و همچنین به بررسی مواد قانونی مربوط به آن می‌پردازیم.

نحوه تملک املاک و اراضی توسط شهرداری و نحوه تنظیم دادخواست جهت مطالبه بهای زمین | قرار گرفتن ملک در طرح شهرداری

اگر شهرداری غاصبانه ملک را تصرف نموده باشد، مالک قانوناً با طرح دعوای خلع ید علیه شهرداری می‌تواند شهرداری را به خلع ید و قلع بنا و مستحدثات محکوم بنماید. با این حال رویه قضایی و آرای مراجع قضایی در این مورد نظر دیگری دارند و معتقدند زمانی که شهرداری ملک را به پارک خیابان یا کوچه مبدل می‌نماید، در حقیقت این ملک، تلف و ضایع شده است و طبق مباحث قانون مدنی در باب غصب، شهرداری محکوم است مبلغ ملکی را که تلف نموده پرداخت نماید.

طبق ماده واحده قانون نحوه تقویم ابنیه، املاک و اراضی مورد نیاز شهرداری‌ها مصوب سال 1370، مالک تنها قادر است قیمت ملک، زمین یا بنا را به نرخ روز با تقدیم دادخواست دریافت کند، در نتیجه امکان اینکه شهرداری را مجبور به انتقال ملک به مالک نمود وجود ندارد.

نحوه قیمت‌گذاری ملک تصرف شده توسط شهرداری | قرار گرفتن ملک در طرح

تبصره 1 ماده واحده قانون تقویم ابنیه، املاک و اراضی مورد نیاز شهرداری‌ها بیان می‌دارد که پس از ارائه دادخواست و مدارک و مستندات قانونی، بهای زمین یا ملک توسط کارشناس مورد اطمینان ارزیابی می‌گردد. یکی از این کارشناسان به وسیله مالک، دیگری توسط شهرداری و سومین کارشناس نیز به انتخاب طرفین منصوب می‌گردد.

مطابق تبصره 2 ماده واحده فوق‌الذکر چنانچه در انتخاب نفر سوم بین طرفین توافقی به وجود نیاید، انتخاب کارشناس بر عهده دادگاه محل وقوع ملک قرار می‌گیرد. همچنین لازم به ذکر است در صورتی که محل وقوع ملک، کارشناس رسمی دادگستری نداشته باشد مطابق ماده 29 قانون کارشناس رسمی مصوب 1317 اقدامات مربوطه انجام می‌گردد.

تنظیم دادخواست مطالبه بهای زمین از شهرداری

مالک ملکی که زمین یا ملک او در طرح قرار داشته و به ملکیت شهرداری درآمده، باید برای مطالبه بهای زمین یا ملک خود، با خواسته مطالبه قیمت عادله زمین یا ملک، اقامه دعوا نماید. در این دادخواست باید مشخصات مالک در ستون خواهان و مشخصات شهرداری در ستون خوانده ذکر گردد.

مطالبه اجرت‌المثل زمان تصرف ملک توسط شهرداری

بر اساس رویه قضایی دادگاه‌ها شهرداری محکوم به پرداخت قیمت روز ملک یا زمین تصرف شده می‌گردد و پرداخت اجرت‌المثل در چنین پرونده‌هایی مرسوم نیست. دلیل آن این امر می‌باشد که بر اساس ماده واحده قانون نحوه تقویم ابنیه املاک و اراضی مورد نیاز شهرداری‌ها، مالک تنها می‌تواند قیمت ملک خود را دریافت دارد نه چیزی بیشتر. چون طبق ماده ۳۲۳ قانون مدنی، در صورتی می‌توان مطالبه اجرت‌المثل نمود که تصرف به صورت غاصبانه انجام گردد؛ بنابراین باید در دادگاه صالح مشخص شود که این تصرف وصف غاصبانه داشته است یا خیر و پس از اثبات غاصبانه بودن تصرف در دادگاه، مالک حق دارد دادخواست مطالبه اجرت‌المثل به دادگاه تسلیم نماید.

همچنین مطابق رای وحدت رویه هیئت عمومی دیوان عالی کشور و نظر قانون مدنی شرط تحقق مسئولیت مدنی اثبات تقصیر است؛ بنابراین زمانی شهرداری محکوم به پرداخت اجرت‌المثل ایام تصرف می‌گردد که تقصیرش در امر تصرف ملک اشخاص محرز گردد.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص قرار گرفتن ملک در طرح شهرداری، به کانال تلگرام حقوقی وکیل دات کام مراجعه نمایید . کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی وکیل دات کام نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی وکیل دات کام به سوالات شما عزیزان پیرامون قرار گرفتن ملک در طرح شهرداری پاسخ دهند .